Ny Trelleborg

Karres en Brands heeft samen met 3XN, Atelier Brückner, Yoke en Orbicon een ontwerp gemaakt voor het nieuwe bezoekerscentrum bij Fort Trelleborg. Trelleborg is van vijf overgebleven Vikingforten uit de 10e eeuw, het best geconserveerde exemplaar. Het toekomstige bezoekerscentrum zal, naast een restaurant, museumwinkel en kantoren, een tentoonstelling huisvesten over de Vikingen en het militaire leven in de Vikingtijd. Bezoek aan de tentoonstelling en het fort zal bijdragen aan een groter historisch bewustzijn en bovendien nieuwe informatie tonen over deze, voor de Deense geschiedenis zo belangrijke periode en over de vijf archeologische locaties die momenteel genomineerd zijn voor de UNESCO Werelderfgoedlijst.

De burcht dateert uit de 10e eeuw en was één van de meest welvarende Vikingnederzettingen met een inwoneraantal van circa 500 personen. Trelleborg lag op een strategische positie in een moerassig gebied, met een open verbinding met zee. De burcht heeft een ronde vorm met een diameter van 137 meter en was omzoomd door een aarden wal met houten palissaden. Binnen de wal bevonden zich vier kwadranten met in totaal 16 grote woongebouwen. Buiten de burcht stonden nog eens 15 woongebouwen. Tussen 1934-1942 heeft er uitgebreid archeologisch onderzoek plaatsgevonden en is de gehele nederzetting in kaart gebracht. Nu resteert alleen de met gras begroeide aarden wal en een patroon van betonnen elementen die de oorspronkelijke indeling weergeven. Buiten het fort is één van de woongebouwen gereconstrueerd. Trelleborg is een belangrijke nationale en internationale toeristische attractie. Het oude bezoekerscentrum is te klein en voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd en wordt daarom afgebroken. In het nieuwe bezoekerscentrum wordt niet alleen op een eigentijdse wijze het verhaal van de Vikingen en de burcht verteld, maar worden ook de gevonden voorwerpen uit die tijd op een eigentijdse wijze tentoongesteld. Naast het bezoekerscentrum staat een verzameling huisjes met een historisch karakter. Op deze locatie worden in de zomer grootschalige Vikingevenementen georganiseerd waarbij veldslagen en evenementen worden nagespeeld. Tijdens deze evenementen zijn er soms wel zo’n 1.000 mensen op het terrein waarvan een deel ook op het terrein blijft overnachten.

De belangrijkste opgave van de prijsvraag was het ontwikkelen van een gebouwconcept dat zo min mogelijk impact op de subtiele restanten van de oorspronkelijke burcht en het omringende landschap heeft. Door het bezoekerscentrum te integreren in een met gras begroeid volume gaat het als het ware op in het landschap. Het volume bestaat uit twee delen, doorsneden door een zichtlijn op het fort. De ene helft bevat kantoor en opslagruimte en opent zich naar de entree. De andere helft bevat de tentoonstellingsruimte en een restaurant en opent zich naar het landschap.

Drie landschappelijke routes ontsluiten en verbinden het bezoekerscentrum, het fort en het landschap. De ‘entreeroute’ begint op het parkeerterrein, neemt de bezoeker in een cirkelvormige beweging mee naar het bezoekerscentrum en toont een glimp van het terrein. De snede door het grondlichaam geeft een spectaculair zicht op het fort Trelleborg. De ‘landschapsroute’ verbindt het bezoekerscentrum met het fort, het gereconstrueerde huis en het landschap. Door het strategisch plaatsen van twee bruggen kunnen bezoekers via het moerassige landschap, dat doet denken aan het oorspronkelijke landschap, teruglopen naar het bezoekerscentrum. Langs deze route komen landschap en tentoonstelling samen en zijn informatiepunten ontworpen die het verhaal vertellen over de locatie en de gebeurtenissen die hier in de Vikingtijd hebben plaats gevonden. De ‘spelroute’ verbindt het bezoekerscentrum met het evenemententerrein, de kleine gebouwen en de speelterreinen.

Om de omgeving en het historische karakter zo min mogelijk aan te tasten, is gekozen voor een terughoudende materialisatie zoals gras, hout en grind. De objecten zijn eigentijds, maar terughoudend vormgegeven om niet te concurreren met de historische objecten. Functionaliteit is leidend geweest voor het ontwerp. De parkeerplaats is zodanig ontworpen dat de impact in het gebied minimaal is met een maximale capaciteit. Minimale interventies op strategische punten maken het gebied uitstekend geschikt voor gebruik door zowel kleine aantallen bezoekers als voor grote aantallen tijdens de jaarlijkse Vikingevenementen.