Knoop Zuid

Op basis van het eerder opgestelde beeldkwaliteitsplan Groene Singel heeft Karres en Brands, in samenwerking met Maxwan en Antea Group, een gebiedsanalyse en schetsontwerp voor de Knoop Zuid van Antwerpen opgesteld. De ten zuiden van de snelwegring gelegen Knoop Zuid, de zogenaamde ‘spaghettiknoop’, verbindt de R1 met de A12 en de Leien. Momenteel neemt Knoop Zuid, door de vele op- en afritten en het reliëf, een grote open ruimte in in de stadsplattegrond van Antwerpen. De ontwikkelingen op het gebied van veiligheid, regelgeving, milieuhinder en stadsontwikkeling vragen om een herinterpretatie van de huidige Knoop Zuid en zijn ruimtelijke inpassing.

In de aangrenzende gebieden zijn veel plannen in ontwikkeling, die van invloed zijn op het toekomstig functioneren van de verkeersknoop. Zowel op korte als op lange termijn zal de uitvoering van de masterplannen Nieuw Zuid, Blue Gate Antwerp, de herstructurering van de site Emiel Vloorstraat, de herinrichting Kaaien en andere kleine projecten worden opgestart.

In de gebiedsanalyse is vastgelegd hoe het landschap van Knoop Zuid als scharnierpunt kan werken waar alle ontwikkelingen samenkomen én verbonden worden. Het doel is om de verschillende ontwikkelingen, zowel op het vlak van mobiliteit als in ruimtelijk, ecologisch en landschappelijk opzicht, in een groter kader te plaatsen en waar nodig aanpassingen voor te stellen.

Er is aandacht besteed aan de toegankelijkheid en de bruikbaarheid van het bermenlandschap van Knoop Zuid, en in het bijzonder de herkenbaarheid van het rivierduinenlandschap binnen de Groene Singel. Door bruggen en viaducten die vrijkomen bij de heraanleg van Knoop Zuid in te zetten als fiets- en voetgangersverbindingen of ecoduct, wordt zowel de recreatieve als de ecologische connectiviteit vergroot. Aan de stadse zijde wordt het Wadipark van Nieuw Zuid met een iconische parkbrug verbonden met de Konijnenwei, zodat er een nieuw aaneengesloten parkgebied ontstaat dat de recreatieve druk uit de binnenstad kan opgevangen. Naast evenementen- en parkruimtes wordt Knoop Zuid tevens ingezet als bufferruimte voor wateropvang van de binnenstad, en als fijnstof- en geluidsbuffering van binnenstad en snelweg.

Het schrale, reliëfrijke landschap van de rivierduinen biedt een herkenbare inrichting voor de Knoop Zuid. De herkenbaarheid van het rivierduinenlandschap wordt daarnaast versterkt door het gebruik van beplanting met opvallende accenten en het ontwerp van een nieuwe, 21 meter hoge duin die het sluitstuk vormt voor de Groene Singel. De randen van Knoop Zuid worden overwegend beplant met bremstruiken. In het voorjaar hebben de struiken een opvallend en uitbundige gele bloei, waarmee de Knoop Zuid eens per jaar ‘oplicht’. Daarnaast heeft de brem ook een sterke aantrekkingskracht op insecten als bijen en vlinders. Door op strategische plaatsen in het landschap follies, banken en vista’s toe te voegen wordt Knoop Zuid bovendien een bijzondere bestemming voor wandelaars en avonturiers die het bermenlandschap willen verkennen.