Tuindorp Vrijlandt

Rotterdam wordt met de ontwikkeling van Tuindorp Vrijlandt een nieuwe energieneutrale stadswijk rijker. De wijk bouwt voort op de principes van het 19de eeuwse tuindorp, maar geeft tegelijkertijd een antwoord op de opgaven van deze tijd zoals inclusiviteit, nieuwe mobiliteit, circulariteit, behoud van biodiversiteit en klimaatadaptatie. Karres en Brands maakte in opdracht van Ballast Nedam het stedenbouwkundig plan en het ontwerp voor de openbare ruimte.

De oorspronkelijke tuindorpgedachte gaat uit van een gezonde leefomgeving, het bevorderen van gemeenschapszin en een boeiende enscenering vanaf ooghoogte. Het door H.P. Berlage en Grandpré Molière ontworpen naastgelegen Vreewijk is hier een goed voorbeeld van. Tuindorp Vrijlandt voegt een nieuw hoofdstuk toe aan Tuindorp Vreewijk en wordt met nieuwe fietsroutes, buurtvoorzieningen, twee nieuwe bruggen en een tramhalte optimaal aangesloten op de omgeving. Het plan bestaat uit 240 grondgebonden woningen en 50 appartementen.

Centraal in het plan ligt een nieuwe singel met in het hart daarvan de gemeenschappelijke voorzieningen zoals een buurtkas, een kersentuin en een (speel-)eiland. Haaks op de singel zijn verschillende intieme straatjes gepositioneerd. Met subtiele verschillen in architectuur en beplanting krijgt elk straatje een eigen karakter. Vanuit elke straat wordt het zicht opgevangen door een woning aan de overkant van het water. Het beeld van de straten wordt bepaald door gootlijnen, voortuinen met hagen en een variatie aan boomsoorten. Om de herkenbaarheid van de straat te vergroten wordt in elke straat een dominante boomsoort toegepast. Daarnaast worden rondom de voortuinen verschillende haagsoorten toegepast, wat het groene karakter van de straten versterkt. De continue hagen aan de achterzijde en de in de architectuur geïntegreerde bloembakken zorgen voor een tuinachtig en weelderig totaalbeeld.

Parkeren van de auto gebeurt voornamelijk uit het zicht op de binnenterreinen. De straten hebben hierdoor een autoluw, kleinschalig en groen karakter. Met name door de gekozen parkeeroplossing kan invulling worden gegeven aan de tuindorpgedachte en ontstaan sfeervolle en betekenisvolle plekken die het verlengde vormen van eigen huis en tuin. De uitwerking van het openbaar gebied en de architectuur is gebaseerd op de kenmerken van een tuindorp, waar voortuinen, hagen en architectonische elementen als poorten, erkers, rode kappen en zorgvuldige detaillering in het metselwerk een essentieel onderdeel zijn.

De inrichting van de openbare ruimte is klimaatadaptief en kindvriendelijk. Zo wordt spelen op verschillende manieren landschappelijk ingepast en kent elke straat brede stoepen. Door het toepassen van o.a. nestkasten voor vogels in de gevel of nestelplekken voor egels onder de bergingen wordt bijgedragen aan een rijke biodiversiteit. Uitgangspunt voor het plan is een energieneutrale wijk. Op de bergingen en aan de achterzijden van daken worden zonnepanelen gelegd, uit het zicht vanuit de straten. Door al deze ingrepen geeft het nieuwe tuindorp antwoord op de opgaven van de 21e eeuw.