Naturalis Biodiversity Center

In 2010 fuseerde het Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis met het Nationaal Herbarium Nederland en het Zoölogisch Museum Amsterdam: samen vormen ze het Naturalis Biodiversity Center. De collecties zijn overgebracht naar Leiden, waardoor de collectie met 27 miljoen objecten in de top-vijf van de wereld staat. Een uitbreiding van het hoofdgebouw is daardoor noodzakelijk. Ook de tuin en de entreezone zullen worden herzien: in 2014 werd hier een besloten prijsvraag voor uitgeschreven. Karres en Brands stelde een ontwerp voor dat geïnspireerd is op het Nederlandse landschap, en waarbij het betreden van het museum een bijzondere ervaring is.

Eén van de grote uitdagingen in het ontwerp was het parkeervraagstuk, dat een grotere oppervlakte benodigd dan de omvang van de volledige tuin. De oplossing lag, volgens de uitschrijving, in het creëren van een daktuin die een groot gedeelte van het parkeren zou overdekken. Dit zou schept echter niet de juiste condities voor een sterke vegetatie: in essentie zou het altijd een daktuin blijven – niet meer dan dat. 

Het doel van karres+brands’ ontwerp was het creëren van een natuurlijk, biodivers landschap als verlengstuk van het museum, met een duidelijk verschil tussen ‘authentiek’ en ‘kunstmatig’. Dit leidde tot een alternatief voorstel voor het parkeren: er is gekozen voor een verticale parkeer-sculptuur. Deze parkeertoren wordt, met haar groene façades en dak, een icoon in het landschap en een baken voor door mensen gemaakte natuur. Elke façade van de parkeertoren huisvest een uniek, levend ecosysteem, van water tot insecten en mossen. 

Het parkeren wordt daardoor een beleving op zich, en vormt een belangrijke stap in het ritueel van het betreden van het museum. De reis begint met de oprijlaan naar de parkeertoren: de dichte beplanting aan weerszijden dompelt de bezoeker direct onder in een andere wereld. 

Vanaf de daktuin komt de bezoeker voor het eerst in contact met de grotere tuin. Geïnspireerd op de lange lijnen van het Hollandse polderlandschap bevat de tuin wisselende stroken vegetatie, waarbij het spel tussen droog en vochtig, zon en schaduw een rijke schakering oplevert en de contouren schept van een levend ecosysteem. Als verbindend groen element zijn wilgen toegepast, die met hun hun ecologische eigenschappen en potenties de biodiversiteit te ondersteunen. De tuin is een levend water-ecosysteem; de rationele, Nederlandse lijnen kunnen overtollig water opslaan tijdens piekmomenten, terwijl op een dagelijkse basis schoon water beschikbaar is door het centraal gelegen 'wetland'.

De verschillende beplantingstypologieën worden met elkaar verknoopt door twee soorten wandelpaden: een hoofdpad, recht en rationeel, opgebouwd uit harde materialen. En een tweede pad, verborgen en meanderend, gemaakt van natuurlijke materialen. Het hoofdpad biedt een snelle, eenduidige toegang tot het museum, en is als het ware een dwarsdoorsnede door het landschap. Het tweede pad daarentegen daarentegen is een weg van ontdekkingen: het slingert vrijelijk door het landschap, en nodigt uit tot struinen en spelen.