Karres en Brands en Mandaworks hebben een plan gemaakt voor de “Stad van de toekomst” in het nieuwste stadsdistrict van Hamburg, een iconische havenlocatie aan de zuidoever van de Elbe. In de ontwerpwedstrijd, georganiseerd door HafenCity, was “The Open City” één van de twaalf plannen en drie finalisten. De ontzettend ambitieuze en uitdagende uitvraag vroeg om een type masterplan dat we nog niet eerder gezien hebben. Er moest een sociaal inclusief stadsdeel ontstaan, dat ruimte biedt voor innovatie en nieuwe woon- en werktypologie.

We zijn heel blij dat we via ons plan een bijdrage hebben kunnen leveren aan de discussie over wat voor soort stad Hamburg wil zijn en feliciteren Herzog de Meuron en Vogt met hun winnende voorstel.

Vanwege de moeilijke tijd waar de wereld zich op dit moment in bevindt, kon de discussie van de jury, waar wij en vele anderen naar uitkeken, helaas niet doorgaan. Ondanks dat wij niet als winnaar uit de bus zijn gekomen, geloven wij dat “The Open City” onze manier van stad maken vertegenwoordigt. Het plan laat zien waar wij als stedenbouwers voor staan en het zal de manier waarop wij over de stad denken nog voor lange tijd beïnvloeden. We hopen dat alle voorstellen die voor deze ontwerpwedstrijd gemaakt zijn zullen bijdragen aan een levendige discussie over de toekomst van onze steden.

Een echte stad in de haven
Ondanks dat een groot deel van de haven in het verleden al is herontwikkeld, zijn Hamburg en haar haven nog steeds aparte entiteiten. De haven oriënteert zich naar buiten, naar het water, naar grote open ruimtes en met technologische efficiëntie, terwijl de stad naar binnen georiënteerd is, op zoek naar de kleinere, menselijke schaal.
Om een totaal nieuw stadsmodel te ontwikkelen waar innovatie centraal staat, is het essentieel dat deze twee gezichten van Hamburg samengebracht worden en echte interactie met elkaar aangaan. We zoeken geen verstedelijking van Grasbrook met gestandaardiseerde woningen, geredeneerd vanuit de efficiëntie van de investeerders en zonder frictie met onze bestaande notie van de stad. “The Open City” is een totaal nieuw district, ontwikkeld op de kruising van stad en haven, met nieuwe doch specifieke typologie voor openbare ruimtes en gebouwen. Deze kruising vormt de perfecte broedplaats voor innovatie en het herdefiniëren van de toekomst van stedelijke industrie en economie.

Openbare ruimte als DNA
In “The Open City” vormt in plaats van gebouwen, de openbare ruimte de basis van het plan. Het plan gaat niet alleen fysiek een verbinding aan met zijn omgeving, maar het is ook een verlenging daarvan. De openbare ruimtes in het nieuwe district strekken over bestaande infrastructuur en barrières, om zo een verbinding aan te gaan met Veddel en omgeving. Ze vormen een flexibel en compact raamwerk dat zowel maximale ruimte voor groen en ecologie houdt, als dat het plek biedt aan een actief stadsleven. 

Compacte stedelijkheid
Wij geloven dat een compacte en flexibele stad werkt als een platform voor levendigheid. Om een geslaagde sprong over de Elbe te realiseren, zal Hamburg in de eerste plaats moeten kiezen voor stedelijkheid en een actief stadsleven. Vandaar dat “The Open City” meer is dan een verzameling efficiënte appartementen. Het definieert heldere en compacte ruimtes die plek bieden aan een maximale concentratie van een levendig programma, actieve begane gronden en een duidelijke centrale verzameling van functies langs de HHalle.

“The Open City” is er al
Wij geloven dat erfgoed de basis is voor elk plan. “The Open City” negeert de ruwe randjes van de stad niet, maar waardeert ze. Openbare ruimtes bouwen verder op de bestaande genius loci en voegen een nieuwe laag toe. De meest herkenbare elementen van het huidige havenlandschap (bijvoorbeeld de HHalle, een openbare plek die zijn weerga niet kent) vormen een belangrijke basis voor ons plan.

De HHalle
De HHalle is de belangrijkste openbare structuur in de wijk en zal een compleet nieuw soort openbare ruimte vormen op de zuidoever van de Elbe, met doorwerking op de gehele stad. De HHalle is zowel binnen- als buitenruimte, groen en verhard, industrieel en toch verrassend menselijk, een promenade, infrastructuur, een plaza en park in één. Een iconische plek die ongeëvenaard is in de wereld!

Open park eiland
Door compact te bouwen, biedt “The Open City” maximale ruimte voor groen langs de Elbe. Grasbrook zal zo een groene tegenhanger van HafenCity worden. Het park bevindt zich op de kruising van industrieel erfgoed, ecologie en stadsleven en combineert deze drie ingrediënten tot een nieuw soort groene buitenruimte die past bij het karakter van de plek maar die ook vooruitkijkt en nieuwe vormen van gebruik omarmt. Het Elbbrückenpark zal geen klassiek stadspark zijn, maar een park voor stedelijke wildernis, ongekend in Hamburg.
In plaats van er tegenin te gaan, werkt “The Open City” met de bestaande ecologische dynamiek. Werkend met het getij, vangt een serie kribben sediment uit het water waardoor langzaam de ontwikkeling van een getijdenpark op gang komt in het hart van het plan. Dit getijdenpark combineert natuur met sport en industrieel erfgoed en brengt Grasbrook en Veddel dichterbij elkaar via actieve buitenruimtes.

Open richting de omgeving
“The Open City” is optimaal verbonden met zijn omgeving. In de openbare ruimte toont zich dit het beste. De nieuwe vorm van infrastructuur is meer dan alleen een fysieke connectie, maar wordt tegelijkertijd ook een platform voor levendigheid, economie en ecologie in de stad. De belangrijkste buitenruimtes van dit nieuwe district strekken ver voorbij de plangrenzen om een echte verbinding aan te gaan met de omgeving: bijvoorbeeld via het openbare leven langs de HHalle, via ecologie en groen in het Elbbrückenpark en Getijdenpark of via sport en recreatie in Saalehafen helemaal tot in Veddel.

Open Next Nature
In “The Open City” dienen openbare ruimtes meer functies dan alleen recreatie. Wij geloven dat de verwachting dat grote groene plekken een universeel antwoord zijn op veerkrachtige stedelijke ontwikkeling, niet meer van deze tijd is. We moeten juist zoeken naar nieuwe manieren om de stad en de natuur bij elkaar te brengen. De grote uitdagingen van deze tijd zoals klimaatverandering vragen een totaal andere aanpak van openbare ruimte ontwerp. In “The Open City” vormen alle openbare ruimtes samen een complex ecosysteem dat zowel voor klimaatbestendigheid, waterbuffering, duurzaamheid, microklimaat en ecologie ruimte biedt, als voor experimenten en innovatie. Dit is wat wij Next Nature noemen!

Hackable City
“The Open City is een Hackable City. Ons idee van de stad is een flexibel raamwerk waar ruimtes en gebouwen op verschillende manieren gebruikt kunnen worden. Gebouwen zijn ontworpen op basis van flexibele en modulaire principes. Buitenruimtes worden geschetst als verlenging van het programma in gebouwen (en vice versa) waardoor de lijntjes tussen architectuur en buitenruimte vervagen en plek ontstaat voor flexibel gebruik en interactie. Dit maakt een dynamische stad die ‘hacken’ stimuleert en zo ruimtes op verschillende manieren kan inzetten, van intieme gesprekken, tot kleine sportevenementen, lezingen of grote evenementen.